„Bryła ciemna, gdzie dymy bure,
poczerniałe twarze pokoleń,
nie dotknięte miłości chmury,
przeorane cierpienia role.
Miasto groźne jak obryw trumny.
Czasem głuchym jak burz maczugą
zawalone w przepaść i dumne
jak lew czarny, co kona długo.
Wparło łapy ludzkich rojowisk
w głuchych ulic rowy wygasłe,
warcząc czeka i węszy groby
w nocach krwawych i gromach jasnych (…)”.
K.K. Baczyński (źródło: www.sppw1944.org)
Pierwszego sierpnia 1944 r. o godzinie 17.00 mieszkańcy Warszawy chwycili za broń by dać odpór niemieckiemu uciskowi. Dzisiaj w 72. rocznicą tego wysiłku należy pamiętać o tych, którzy swoje życie rzucili na szalę oraz o tych którzy przetrwali piekło. W dźwięku syren strażackich, które dzisiaj rozbrzmiewały w godzinę „W” w całym kraju chce napisać – PAMIĘTAM.
Podczas Powstania kto tylko mógł, kto chciał, kto żyw włączał się do walki, jakże pięknej i jakże ofiarnej. Po wielu powojennych latach zapomnienia dzisiaj triumfuje pamięć o obrońcach Warszawy – o tych którzy oddali swoje życie za wolność. Nie zginęli jednak na marne. Ich historię podtrzymywali przede wszystkim koledzy z batalionów, pułków, oddziałów a także byli dowódcy, którym los oszczędził życie.
W powojennych latach pamięć o tych, którzy swoje życie oddali Powstańczej Warszawie była często podtrzymywana w wielu emigracyjnych kręgach i organizacjach (np. w kołach żołnierzy AK, Stowarzyszeniach Polskich Kombatantów oraz wielu kołach weteranów). Wielu spotkało się ponownie po latach na terenie RFN w Zjednoczeniu Polskich Uchodźców (ZPU). Dzisiaj dzięki tej aktywności mogę wyróżnić conajmniej kilku znaczących żołnierzy/oficerów i jednocześnie członków tej organizacji. Niestety nie jestem wstanie wskazać wszystkich, którzy w przeszłości walczyli w tym zrywie ale jestem przekonany, że było ich o wiele, wiele więcej… Krótkimi notkami chce upamiętnić tych, którzy walczyli i zginęli oraz tych, którzy przeżyli.
Poniżej załączam krótką listę walczących w Powstaniu którzy znaleźli się po wojnie w ZPU:
płk. Bolesław Zawalicz-Mowiński (ur. 05.03.1903 – zm. 1993 r.) ps. „Zawalicz” i „Gończ”, od 1939 r. oficer ZWZ AK i AK. Od 27 lipca 1944 r. szef sztabu oraz zastępca dowódcy Zgrupowania „Róg”, walczącego na Starym Mieście i Śródmieściu. Płk. Mowińskiemu poświęciłem do tej pory kilka wpisów oraz dwa popularne artykuły na łamach Polski-Zbrojnej i Dziennika Polonii w Kanadzie.
płk. Wincenty Broniwój-Orliński (ur. 31.12.1913 – zm. 11.11.2006 r.) ps. „Broniwój”, oficer działu Przerzutów Powietrznych KG AK i prokurator sądu polowego, w czasie Powstania Warszawskiego oficer Wydziału odbioru zrzutów V-S Oddziału V KG AK. Jemu również poświęciłem osobny wpis na blogu.
Stanisław Mikiciuk (ur.25.10.1907 – zm.09.01.2000 r.) ps. „Olszański”, „Rybak”, „Sczęk”, który w podczas Powstania Warszawskiego był zastepcą dowódcy batalionu bezpieczeństwa (Praga) Państwowego Korpusu Bezpieczeństwa Delegatury Rządu na Kraj. W dniu 14.08.1944 r. wraz z ludnością cywilną opuścił miasto.
Stanisława Mikiciuk (ur. 24.06.1910), od 1939 r. żołnierz ZWZ i AK, w czasie Powstania Warszawskiego sanitariuszka AK w Obwodzie II Żoliborz pod dowództwem ppłk. Mieczysława Niedzielskiego ps. „Żywiciel”.
Jan Wronowicz (ur. 24.04.1917 – zm.?) w Powstaniu Warszawskim walczył w 3 Pułku Piechoty AK.
Jerzy Ogiński (12.12.1925 r. – zm.?), żołnierz AK – strzelec, w Powstaniu Warszawskim walczył w 36 Pułku Piechoty AK.
Bronisław Gadomski (ur. 05.08.1918 r. – zm. ?), od 1940 r. żołnierz ZWZ a następnie żołnierz O.S. „Juliusz”. W Powstaniu Warszawskim w walczył w Oddziale „Juliusz” oraz 15 Pułku Piechoty AK. Odznaczony Krzyżem Walecznych.
Przy tworzeniu tego wpisu korzystałem:
- ze zbiorów Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie
- ze zbiorów Studium Polski Podziemnej w Londynie
© by łukasz wolak
