W dniach 24-26 listopada 2022 r. odbył się II Zjazd Badaczy Polonii w Toruniu. Jego organizatorem był Sekretarz Stanu Jan Dziedziczak, pełnomocnik Rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów a gospodarzem Archiwum Emigracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Korzystając z zaproszenia prof. dr hab. Mirosława Supruniuka miałem przyjemność reprezentować na Zjeździe Pracownię Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 r. Uniwersytetu Wrocławskiego którą kieruje prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, historyk i dyrektor Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta UWr.
Zjazd Badaczy Polonii to już cykliczne spotkania przedstawicieli nauki oraz instytucji gromadzących zbiory archiwalne i biblioteczne do szeroko rozumianych dziejów Polonii i Polaków za granicą. Jego pierwsza edycja odbyła się w 2021 r. z inicjatywy Sekretarza Stanu i Pełnomocnika Rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą, a gospodarzem był wówczas Ośrodek Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Tegoroczna edycja Zjazdu została podzielona na kilka części. Pierwsza obejmowała wręczenie nagród laureatkom konkursu „Archiwum Emigracji” za wyróżniającą się pracę magisterską i doktorską poświęconą dziejom emigracji z Europy Środkowo-Wschodniej. Druga część objęła sesje tematyczne: Polonia i Kościół; Historia i Archiwa Polonijne; Badania Polonii Współczesnej; Czasopisma. Na zakończenie Zjazdu organizatorzy przewidzieli dyskusję podsumowującą.
Organizatorzy przewidzieli mój udział w panelu „Historia i Archiwa Polonijne”. Podczas wystąpienia wspomniałem o historii powstania Pracowni Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 r., którą od początku istnienia kieruje prof. K. Ruchniewicz a następnie w kilku słowach scharakteryzowałem zasób Pracowni wspominając o zbiorach archiwalnych, filmowych i bibliotecznych. Korzystając z okazji zaprezentowałem także serię wydawniczą pt. „Studia i Materiały do dziejów Polaków w Niemczech” (tutaj).
Udział w tym panelu był nie tylko okazją do zapoznania się z zasobem archiwalnym pozostałych instytucji gromadzących zbiory do badań dziejów polskiej emigracji oraz szansą na bezpośrednie rozmowy i dyskusje z przedstawicielami instytucji biorących udział w tegorocznym cyklu. Pomocnym przy tej okazji okazał się Informator w którym organizatorzy zawarli 19 notek informacyjnych i charakteryzujących poszczególne instytucje oraz ośrodki uniwersyteckie, które brały udział w II Zjeździe: Akademia Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu; Archiwum Emigracji i Muzeum Uniwersyteckie, UMK; Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej; Biblioteka Narodowa; Biblioteka Wyższego Seminarium Duchownego Towarzystwa Chrystusowego dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu; Centrum Badań Migracyjnych, UAM; Centrum Studiów Migracyjnych, UŁ; Instytut Amerykanistyki i Studiów Polonijnych, UJ; Instytut Pokolenia; Komisja PAU do Badań Diaspory Polskiej; Komitet Badań nad Migracjami PAN; Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego w Bydgoszczy; Muzeum Emigracji w Gdyni; Ośrodek Badań nad Migracjami, UW; Ośrodek Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym KUL; Ośrodek KARTA; Polonijna Biblioteka Cyfrowa, UW; Pracownia Archiwum Oficyny Poetów i Malarzy, UJ; Pracownia Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 r., UWr; Sekcja Badań nad Polonią i Polakami na Świecie, UR; Zakład Narodowy im. Stanisława Staszica Stanisława Staszica Stanisława Staszica Stanisława Staszica Ossolińskich. W wersji elektronicznej znaleźć można notki poszczególnych instytucji, który jest do pobrania na stronie KPRM (tutaj).
Na zakończenie mogę dodać, ku mojemu zaskoczeniu, że podczas Zjazdu zostałem poproszony o wypowiedź dla Radia PiK, która została uwieczniona w artykule prasowym pt. „Poza krajem mieszka aż 20 milionów Polaków. Co o nich wiemy? Jak z nimi żyjemy?” (zob. tutaj).
Przy tworzeniu tego wpisu korzystałem:
- z artykułu II Zjazd Badaczy Polonii: ogólnopolski przegląd badań nad Polonią i Polakami za granicą, KPRM (link);
- z artykułu II Ogólnopolski Zjazd Badaczy Polonii, Collegium Maximum UMK, 24-26 listopada 2022, Wszystko Co Najważniejsze (link);
- z haseł Wikipedii: Jan Dziedziczak; prof. Krzysztof Ruchniewicz; prof. Mirosław Supruniuk.
Ⓒ łukasz wolak
