Po krótkiej przerwie wracam z wpisem poświęconym Wiktorowi Pyka (1904-1970), wieloletniemu pracownikowi kompanii wartowniczych i działaczowi ZPU z Viernheim. Wprawdzie biogram znajduje się w moim leksykonie działaczy ZPU ale do jego skreślenia zdopingowała mnie rodzina W. Pyki, która zgłosiła się do mnie z pytaniem o jego bliższe i dalsze losy. W związku z tym zdecydowałem się pogłębić nieco informacje o jego życiu. Okazało się tym samym, że jego biogram doskonale wpisuje się w serię którą zapoczątkowałem na blogu pt. „W służbie USArmy„, dlatego wpis ilustruje znaną z tej serii grafiką. Dotąd ukazało się cztery wpisy z tej serii (zob. tutaj) a kolejne przede mną.
Wiktor Pyka urodził się 20 grudnia 1904/[1905] r. we wsi Chiarteczko koło Miasteczka Śląskiego (niem. Georgenberg) pow. Tarnowskie Góry. Niektóre źródła wprost wskazują jako miejsce urodzenia Georgenberg/Miasteczko Śląskie. Niewiele wiadomo o jego losach podczas I wojny światowej jak również o międzywojennym okresie jego życia. W latach 1911-1918 uczył się w szkole powszechnej a w latach 1935-1939 służył w Wojsku Polskim w stopniu sierżanta na terenie miejscowości [Borszczów]* w województwie tarnopolskim. Być może wspomniana służba odbywała się w batalionie Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) w Borszczowie. Był najprawdopodobniej zawodowym podoficerem aż do 1939 r. Z chwilą napaści Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 r. brał udział w wojnie obronnej. Około 28 września 1939 r. dostał się do niemieckiej niewoli i został umieszczony w Stalagu VIIIA w Goerlitz (nr jeńca 8848). Następnie trafił do Stalagu XII A w Limburg an der Lahn a później do Stalagu XII B w Frankenthal (Pfalz)/Palatynat. Od 1942 r. do czerwca 1945 r. pracował jako robotnik w firmie Richtberg na terenie Wöllstein (Bingen Gaulsheim). Z chwilą wyzwolenia z obozu pozostał na terenie zachodnich stref okupacyjnych Niemiec.
Zdecydował się na podjęcie służby w polskich Kompaniach Wartowniczych przy USArmy (zob. więcej tutaj). W latach 1945-1948 pracował w Kompanii [338?] w Mannheim a następnie w Darmstadt oraz Kompanii nr 8352 w Viernheim, Biblingen, [Schiemann]. Od 1948 r. pracował w Kompanii nr 4207 w Mannheim-Käfertal. Z dostępnych dokumentów wynika, że deklarował z końcem lat 40-tych chęć emigracji do Stanów Zjednoczonych. Trudno w tej chwili wskazać jakie czynniki wpłynęły na decyzję o pozostaniu na terenie Republiki Federalnej Niemiec (RFN) ale można zaryzykować że był to zły stan zdrowia lub przejściowe problemy zdrowotne.
Z informacji jakie udało mi się wychwycić ze źródeł wynika, że był żonaty z Marią Pyka z domu Paluch, która urodziła się 23 marca 1906 r. w Nowosielcach. Niestety także w tym przypadku brakuje bliższych danych. Z chwilą powstania Zjednoczenia Polskich Uchodźców (ZPU) w 1951 r. aktywnie włączył się w działalność Ogniska ZPU w Vierenheim na terenie III Okręgu ZPU. Przez wiele lat był jego prezesem. W latach 1956-1958 był zastępcą członka zarządu III Okręgu a w latach 1958-1960 był członkiem komisji rewizyjnej zarządu III Okręgu. Zmarł nagle w dniu 11 lipca 1970 r. w Viernheim. Został pochowany albo na cmentarzu Alter Friedhof przy Lorscher Strasse albo na cmentarzu Neuer Friedhof (Waldfriedhof).
* Nazwa miejscowości w dokumencie źródłowym jest nieczytelna.
Przy tworzeniu tego wpisu korzystałem:
- ze zbiorów Archiwum Cyfrowego ITS Arolsen
- ze zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie
- ze zbiorów Pracowni Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 r. w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego (APPEN).
- Ł. Wolak, Leksykon działaczy Zjednoczenia Polskich Uchodźców w Republice Federalnej Niemiec (1951-1993), Wrocław 2018, s. 235.
- Szlakiem przez Norymbergę, Kassel, Mannheim-Käfertal, Butzbach, [Heidelberg], 1949 (zbiory własne).
© łukasz wolak
