„Z daleka i bliska”. Towarzystwo Solidarność i „Pogląd” we wspomnieniach z lat 1982-1990”.
Towarzystwo Solidarność to organizacja założona w 1982 roku w Berlinie Zachodnim. Jego działalność można podzielić na trzy podstawowe sektory: działalność wydawnicza, bieżącą działalność społeczna i akcje protestacyjne oraz pomoc materialna dla podziemnych organizacji niepodległościowych w Polsce.
Do realizacji powyższych celów Towarzystwo Solidarność stworzyło wydawnictwo „Pogląd”, którego redakcja wydawała dwutygodnik (później miesięcznik) pod tym samym tytułem oraz wiele innych publikacji w tym publikacje autorów cenzurowanych w PRL.
Przez krótki okres czasu redakcja „Poglądu” wydawała niemieckojęzyczną wersję pisma pt. „Meinung” chcąc tym samym poszerzyć krąg odbiorców. Z redakcją „Poglądu” przez lata współpracowała spora grupa korespondentów rozsianych po całej Europie a także poza kontynentem europejskim. W „Poglądzie” publikowali artykuły znakomici pisarze oraz dysydenci z kraju i zagranicy.
Do bieżącej działalności redakcji należy również zaliczyć działania społeczne w tym pomoc w otrzymaniu azylu politycznego przybywającym do Niemiec działaczom Solidarności, pomoc w rozwiązywaniu problemów z niemiecką administracją oraz pomoc w adaptacji w nowej rzeczywistości. Organizowała lub współorganizowała polskie święta patriotyczne oraz akcje protestacyjne.
Pomoc materialna dla podziemnych organizacji niepodległościowych w PRL, ze względu na swoja specyfikę była ściśle zakonspirowana, wiedziało o niej niewiele osób. Redakcja „Poglądu” posiadała również własne kanały przerzutowe i przesyłała do kraju specjalnie do tego celu stworzone miniaturki wydawnictwa, paryskiej „Kultury”, etc. Tą samą drogą docierały do Berlina podziemne wydawnictwa z Polski. Niezależnie od literatury kanałami przerzutowymi były przesyłane maszyny drukarskie, farby, sita i inne materiały niezbędne do prowadzenia działalności, na przykład skanery częstotliwości do podsłuchiwania Milicji i Służby Bezpieczeństwa.
Redakcja „Poglądu” była członkiem międzynarodowej organizacji wspierającej Solidarność „SOSSO” (ang. Conference of Solidarity Support Organizations), co przyczyniało się do szerokiej współpracy z innymi organizacjami wspierających Polskie podziemie solidarnościowe.
Współpracowała również z organizacjami wspierającymi ruchy niepodległościowe w pozostałych krajach bloku wschodniego. Takim przykładem był udział w akcjach przerzutu do Polski literatury w języku ukraińskim, rosyjskim i angielskim zakazanej w krajach Związku Radzieckiego. Jednym z jej elementów była współpraca z wydawnictwem „Kontra”, które prowadziła Nina Karsov z Londynu. Zaowocowała ona przekazywaniem literatury i czasopism między innymi do Berlina Zachodniego, dalej do Polski, a następnie różnymi drogami do krajów bloku wschodniego: Litwy, Łotwy, Estonii, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Rosji, Kazachstanu, Uzbekistanu.
Dlatego zwracamy się z apelem do wszystkich uczestników tamtych wydarzeń o przekazywanie wspomnień lub relacji, które ukażą się w publikacji pt. „Z daleka i bliska. Towarzystwo Solidarność i „Pogląd” we wspomnieniach z lat 1982-1990” oraz udostępnienie pamiątek, fotografii, nagrań związanych z Towarzystwem Solidarność i wydawnictwem „Pogląd”.
Towarzystwo Solidarność i wydawnictwo „Pogląd” jest jedną z wielu organizacji, które do dzisiaj nie doczekało się swojej monografii. Opisanie minionych wydarzeń we wspomnieniach związanych z tym tematem będzie nie tylko hołdem dla ludzi, którzy brali udział w akcjach przerzutowych ale przede wszystkim wypełnieniem luk badawczych związanych z pomocą dla krajów bloku wschodniego w tym Polski. Liczymy na Państwa pomoc.
Prosimy wszystkie osoby, które posiadające jakiekolwiek informacje o tej działalności o kontakt na specjalnie utworzony adres email: [email protected]
Do udziału w tym przedsięwzięciu zapraszamy również wszystkie osoby i instytucje, które chcą wesprzeć naszą inicjatywę. W tym przypadku prosimy o kontakt na podany powyżej adres email.
Wytyczne dla wspomnień i relacji:
Koordynatorzy projektu:
dr Łukasz Wolak, historyk i dokumentalista, autor bloga o polskich uchodźcach w Niemczech,
Kazimierz Michalczyk, członek wydawnictwa „Pogląd”.
© łukasz wolak
