Czasopismo "Rodak". - Blog o polskich uchodźcach w Niemczech

W ostatnich dniach, niezależnie od prac nad kolejną książką, udało mi się zdigitalizować zbiór Biuletynu Informacyjnego „Rodak” przemianowanego następnie na Biuletyn Informacyjny IV Okręgu Zjednoczenia Polskich Uchodźców „Rodak”. Nie muszę chyba dodawać, że w bibliotekach to czasopismo zachowało się we fragmentarycznej formie. Na przykład w Bibliotece Narodowej znajdują się tylko trzy numery „Rodaka”! Wydaje się, że najbardziej reprezentatywny zbiór prawdopodobnie znajduje się w zbiorach Hoover Archives of Stanford University.

Moje poszukiwania tego czasopisma trwały od samego początku zainteresowań dziejami Zjednoczenia Polskich Uchodźców (zob. tutaj). Biuletyn „Rodak”, niezależnie od biuletynu ZPU, był czasopismem które tworzyli w latach 1973-1985 działacze związani z IV Okręgiem ZPU w Monachium: Eugeniusz Pietraszewski (1906-1988), prezes IV Okręgu ZPU w Monachium, Tadeusz Podgórski (1919-1986), Jacek Kowalski oraz wielu współpracowników. Warto dodać, że wspomniana inicjatywa wydawnicza nie powstałaby gdyby nie zaangażowanie prezesa Pietraszewskiego. To dzięki jego staraniom przez lata ukazywał się biuletyn. Bardzo często aby zachować regularność wydawnictwa asygnował wszystkie środki finansowe na wydanie kolejnego numeru. Pewnego wsparcia finansowego udzielała mu również grupa działaczy związana z Radiem Wolna Europa.

Biuletyn współcześnie jest cennym źródłem do badań nad dziejami ZPU oraz środowiskiem które go tworzyło. Wielu spośród autorów tekstów zdobywało na jego kartach pierwsze szlify dziennikarskie. W związku z tym czyni to z tego materiału ciekawy zbiór publicystyki polskich uchodźców związanych przede wszystkim z ZPU, PPS oraz RWE. Ponadto niemalże każdy numer był bogato ilustrowany fotografiami z życia polskich uchodźców w RFN oraz zamieszczano liczne grafiki i karykatury. W swojej wymowie pismo miało charakter antykomunistyczny i niepodległościowy co zdecydowanie wpisywało się w główny nurt działalności całej organizacji. W wielu wypadkach opisywano i podkreślano także negatywne zdarzenia związane ze środowiskiem, które wynikały z funkcjonowania administracji zachodnioniemieckiej. Jestem przekonany, że zgromadzone przeze mnie numery „Rodaka” dobrze uzupełniają przestrzeń zagospodarowaną przez polskie „wydawnictwa” w RFN, która istniała na tamtym terenie nieprzerwanie od zakończenia II wojny światowej.

Prace digitalizacyjne objęły 32 poszczególne numery. Szczęśliwie się złożyło, że posiadam w swoich zbiorach pierwszy numer „Rodaka”, który porządkuje całość. Muszę dodać, że najprawdopodobniej – po licznych poszukiwaniach – jestem jedynym posiadaczem tak licznego zbioru tego biuletynu w Polsce. Niestety posiada on również braki, które na szczęście z powodzeniem można uzupełnić za pomocą dostępnych w różnych archiwach pojedynczym numerom. Aby zobrazować całość zdecydowałem się zamieścić okładki numerów, które posiadam. Być może ten zabieg pomoże innym badaczom na dotarcie do tego periodyku albo ktoś z czytających ten wpis zdecyduje się na udostępnienie brakujących numerów.